„Przytulający kocyk”: jak to działa?
Czy lubisz być przytulany? Prawdopodobnie odpowiesz: tak!
Dotyk i przytulanie mają ogromną moc. Dają poczucie ukojenia, bezpieczeństwa i bliskości. Działa to nie tylko na poziomie emocjonalnym, ale ma swe źródło w podstawach biologicznych.
Delikatny, rozłożony na dużej powierzchni ciała nacisk, jakiego doświadczamy przytulając i będąc przytulanym, potrafi uczynić cuda. Dzięki niemu rośnie m.in. poziom serotoniny – substancji, która przekazuje informacje pomiędzy komórkami nerwowymi. Odpowiedni jej poziom działa relaksująco, reguluje ciśnienie krwi, uspokaja. Jest także niezbędny do produkcji melatoniny, odpowiadającej za spokojny sen.
Wesołe, spokojne, skoncentrowane dziecko, łatwo usypiające wieczorem i przesypiające całą noc – to marzenie każdego rodzica. Dużo tulenia i zabaw na pewno może być pomocne, ale często nie wystarcza: szczególnie w przypadku dzieci wymagających, z zaburzeniami integracji sensorycznej, ze spektrum autyzmu czy ADHD. W ciągu dnia szukają one wielu wrażeń, oddziałujących na ich ciało. Lubią się rozciągać, pchać i ciągnąć różne przedmioty (lub osoby;), wciskać pod poduszki albo za kanapę, przytulać (czy raczej dusić…), zeskakiwać z wysokości, tupać albo…wręcz odwrotnie, unikają tego wszystkiego. Wydają się nie do końca panować nad swoim ciałem, bo często rzeczywiście niewłaściwie przetwarzają informacje odbierane przez skórę, mięśnie i ścięgna.
Z pomocą takim dzieciom i ich zmęczonym rodzicom może przyjść kołderka sensoryczna (zwana też obciążeniową). To okrycie, zwane w naszym domu „przytulającym kocykiem”, ma za zadanie stymulować receptory czuciowe, dostarczając wrażeń skórze, ścięgnom i mięśniom – co powoduje odprężenie, a w dalszej perspektywie lepszą koncentrację i świadomość własnego ciała.
Kołderka powinna być wykonana z przewiewnego, naturalnego i mocnego materiału (jej zadaniem nie jest ogrzewać, ale obciążać). Rozmiar i wagę kołderki, a także sposób jej użycia dobiera się indywidualnie do konkretnego dziecka. Powinien to zrobić terapeuta integracji sensorycznej. On też jest w stanie przewidzieć, w jakim stopniu kołderka może być pomocna danemu dziecku (podatność na jej oddziaływanie jest różna).
Kołderka jest obciążona równomiernie dzięki pikowaniu i wypełnieniu niewielkich przestrzeni grysikiem szklanym lub innym drobnym materiałem (żwirkiem, gryką itp.) Najlepszy jest ten materiał, który nie uczula, nie grzeje i nadaje się do prania. Kołderkę można uszyć samodzielnie (np. na podstawie tego filmu: Jak uszyć kołdrę obciążeniową?). Ale… jest z tym trochę zabawy. Za dużo jak na moje umiejętności;) Na szczęście w Polsce jest wiele osób i firm, które wykonują kołderki obciążeniowe. Nasz wybór padł na Kołderka.net z uwagi na niewygórowane ceny, bardzo dobre opinie klientów i fakt, że ich produkty są zarejestrowane jako wyrób medyczny wytwarzany na zamówienie. Poza kołderką zamówiliśmy także dodatkową poszewkę z milutkim Minky, którą można używać w chłodniejsze dni. Całość dobrze znosi pranie, które musieliśmy natychmiast urządzić ze względu na przyjemny dla mnie, a nieznośny dla syna zapach nowości:)
Kołderka może być używana na wiele sposobów – najlepiej ustalić to z terapeutą dziecka. Stosowana zgodnie z jego zaleceniami będzie w pełni bezpieczna. Istotne jest przede wszystkim to, by kołderką nie zakrywać głowy dziecka i nie zawijać go w niej ciasno oraz nie stosować jej wbrew woli dziecka. Powinna być ona używana tylko do okrywania osób, które samodzielnie mogą się spod niej wydostać i zawsze w obecności opiekunów.
Oto niektóre spośród licznych sposobów użycia kołderki obciążeniowej:
- przykrycie dziecka na czas usypiania: pomaga zrelaksować się i usnąć, dzięki redukcji ruchów, ukojeniu, poczuciu bezpieczeństwa
- przykrycie śpiącego dziecka na określoną ilość czasu: zapewnia odpowiednią ilość wrażeń zmysłowi kinestetycznemu („dostymulowuje” dzieci z małą wrażliwością, „odczula” nadwrażliwe) , stanowi element tzw. „diety sensorycznej”
- zawijanie dziecka – od stóp po szyję – w kocyk (tzw. „naleśnik” lub „hot dog”): stymuluje zmysł dotyku i czucie głębokie, pozwala „poczuć swoje ciało” i „przejąć nad nim kontrolę”
- korzystanie z kocyka podczas dziennego odpoczynku lub drzemek – przede wszystkim pomaga zrelaksować się, ukoić po nadmiarze wrażeń, wypocząć
- kładzenie złożonego kilkakrotnie kocyka na kolanach w czasie nauki – wspomaga koncentrację uwagi, ułatwia wytrwanie w bezruchu
- stosowanie kocyka w czasie sytuacji wymagających ograniczonej ruchliwości, np. podczas podróży – pomaga znieść niewygodę dostarczając ciału wrażeń, których mu brakuje z uwagi na unieruchomienie
- okrywanie kocykiem podczas przejścia z jednej aktywności do innej – obciążenie ciała na kilka minut pomaga wyciszyć się dziecku po aktywnej formie zabawy i rozpocząć kolejną (zmiany aktywności są trudne dla niektórych dzieci – np. z zaburzeniami ze spektrum autyzmu; kocyk pomaga zminimalizować ten problem)
- zapewnienie dostępu do kocyka i umożliwienie korzystania z niego wtedy, gdy dziecko samo czuje taką potrzebę – pozwala dziecku regulować odpowiednią ilość wrażeń oraz przywrócić równowagę.
Kołderka obciążeniowa o odpowiedniej wielkości i wadze może być używana także przez osoby dorosłe. Znane zastosowania dotyczą m.in. bezsenności, lęków, zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, autyzmu, depresji.
Choć początkowo miałam wątpliwości, czy kołdra może mieć jakikolwiek wpływ na samopoczucie i zachowanie dziecka, nabieram już do niej przekonania. W ciągu dnia syn nosi ją ze sobą po całym domu, przykrywa się nią leżąc na łóżku, naciąga na kolana układając klocki. Eksperymentujemy z umieszczaniem złożonej kołdry na kolanach w czasie odrabiania lekcji. W nocy, zgodnie z zaleceniem terapeuty, przykrywamy dziecko na pół godziny. Na spektakularne efekty pewnie przyjdzie nam jeszcze poczekać, ale po kilku pierwszych dniach „przytulający kocyk” zapowiada się obiecująco.
Przygotowując wpis korzystałam m.in. z poniższej literatury:
A. Jean Ayres „Dziecko a integracja sensoryczna” wyd. Harmonia
Carol S. Kranowitz „Nie-zgrane dziecko” wyd. Harmonia
http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1300/J004v24n01_05
http://jmbe.bme.ncku.edu.tw/files/1961/public/1961-5094-1-PB.pdf
https://www.jscimedcentral.com/SleepMedicine/sleepmedicine-2-1022.pdf
http://pediatrics.aappublications.org/content/early/2014/07/09/peds.2013-4285
http://www.grandin.com/inc/squeeze.html
http://www.growinghandsonkids.com/ultimate-guide-weighted-blankets
https://funandfunction.com/blog/6-therapy-uses-for-weighted-blankets
Najnowsze komentarze